O grupo étnico surxiu como todos os pobos túrquicos dos montes Altai, que hoxe ocupan tres países: China, Mongolia e Rusia. O primeiro rexistro de cultura uigur que existe son as momias de Tarim que datan de 6400 anos.
A xenética aporta varias probas, a principal delas é que existía unha mistura étnica entre o pobo tocariano de orixe indoario caucásico e os Iuezhi, un pobo de procedencia indoirania, que terían migrado en diferentes épocas cara o que hoxe é Xiniang, no encoro natural de Tarim. Os Iuezhi foron desprazados territorialmente polos Xiongnu, de orixe sinésco, pero os tocarianos absorberon aos bactrianos e sogdianos. Pronto os Iuzhe foron a étnia primixenia, que fundou o imperio Kushan, documentado todo isto nos textos Karoshti, de base sánscrita atopados en Tarim, Khotan ou Karasahr. Entre o IV século a.e.c. e o III e.c. a estas poboacións foronse incorporando pobos nomadas turcos, que viñan dos Altai, de quenes acabarían asimilando idioma e cultura, e transformándose na sociedade Uigur por desenvolvemento propio.
Esta sociedade formaba parte dunha confederación de pobos túrquicos que se formou trala desintegración da confederación Xiongnu, os Tiele, e vivían entre o lago Balkai no sul de Siberia e o río Ianisei, que desembocaba no océano Ártico. Formaban parte do que na Historia no ámbito do Mediterráneo chámase horda dos Hunos Brancos ou Heftalitas entre o 440 e o 710. Logo formaron parte do Khaganato Goktürk, que o clan Ashina dominaba, aos cales derrocaron para establecer o Khaganato Uigur, onde comeza a aflorar a identidade cultural que hoxe sustentan.
O Khaganato Uigur estendíase dende o mar Caspio ate a Manchuria, na costa do Pacífico. Dirixíase dende a fortaleza de Ordu Baliq, unha das máis antigas do Centro de Asia. Este Khaganato, por culpa da fame e as guerras entre clans desintegrouse tamén no 840, tendo algunhas tribos que fuxir, como os kazakhs, e formandose dous reinos diferentes. Na zona oriental e con capital en Gansu estableceuse o Reino de Gansu, que duron dende 870 ata 1036 cando foi conquistado polos Xia Occidentais. Estes Uigures desenrolaron características culturais diferenciadas por exemplo a conversión destes ao budismo dende o maniqueísmo, por iso se lles denomina Uigures Amarelos ou Igures (en castelán Yugures).
Con capital en Qocho estableceuse Uigurstán, e durou dende o 843 ata o século XIV, sendo o poder máis lonxevo na Historia de Asia, aínda que sometido no 1136 como vasalos dos Liao Occidentais, do Imperio Mongol en 1209 e conquistado e asimilado durante o Khanato de Chagatai, segundo fillo de Xinxis Khan. Co aperturismo relixioso e ca cercana influencia dos outros pobos túrquicos, algúns deles xa islamizados, os uigures foron converténdose ao Islam segundo o resto de pobos altaicos máis cercanos o facían, sendo clave o Khanato Karakhanid, aínda que o proceso non remataría ata o século XVII.
En 1765, os Uigures da vila de Ush rebeláronse contra o poder Manchú, da dinastía Qing, que levaba tratando de conseguir unha unificación relixiosa e étnica dende que conquistaran o último reducto do Khanato Chagata. O Emperador ordenou arrasar a vila e xenocidar a todos os seus habitantes, algo que se fixo. A introducción de diferentes pobos diferentes pero que tiñan simpatía polo Islam na provincia que a partires de entón denominouse Xiniang ou Nova Terra, fixo que a zona se pacificase, pero tamén que os introducidos de orixe budista se converteran ao Islam, sobre todo polo sentimento de desprezo que todos eles recibían do Imperio por cuestións étnicas, un rexeito que non atoparon na fe muhammadiana.
En 1912 os Qing foron substituídos pola República de China do Kuomitang, trala Revolución de Xinhai. O señor da guerra de Xiniang Iang Zenxin, viuse na imposibilidade de controlar as diferentes insurxenzas dos Uigur, declarando estes en 1933 a Primeira República do Turkistán Oriental, apoiados polo líder soviético Iosif Stalin. Unha armada islámica chinesa de etnia Hui, enfrentados aos Uigur pese a compartir relixión por cuestións raciais, ao mando de Ma Zunchiang, derrotou e desarticulou o país trala batalla de Kashgar.
En 1944 e nun contexto de Guerra Civil en China, declarouse independiente como a Segunda República do Turkistán Oriental, que Mao añadiría como territorio ca declaración de formación da República Popular China o 1 de Outubro de 1949. Pese ao primario apoio que os Uigures mostraran a Mao, estes víronse pouco representados pola Revolución Cultural, aínda que a súa situación relixiosa estaba moito máis consolidada e segura que a dos Hui, por exemplo.
Nos anos 60 e 70 surxiron diferentes grupos en Xiniang pro secesionistas, como o Movemento de Liberación do Turkestán Oriental ou o Movemento Turco e Islámico Revolucionario, de diferentes cortes políticos e diferentes niveis de agresividade cara o Estado, aínda que xeralmente pacíficos.
Na última década, coa aparición do Estado Islámico en Iraq e o Levante, a represión cara os musulmáns volveuse máis violenta, ademáis da política china actual de reunificación cultural. A fin de evitar movementos islámicos insurxentes, creáronse diferentes campos de re educación, onde se obliga a beber alcohol e a comer porco ou durante o mes de Ramadán, demoléronse algunhas das mesquitas máis antigas de China, e forzáronse casamentos interétnicos das mulleres uigur, desprazándoas forzosamente a outros lugares do Estado. Prohibiuse a editaxe do Corán, e anuláronse os privilexios lingüísticos dos uigures que estudaban ate o momento nas escolas públicas, aínda que isto responde á política nacional común.
Isto estoupou nas violentas confrontacións que os chineses Han produciron na cidade de Urumqi, en Xullo de 2009, onde morreron máis de 197 persoas, a maioría de etnia uigur e mortos polas armas da Policía, e máis de 5000 desaparecidos, probablemente encarcelados ou re ubicados, máis posiblemente que mortos. China Daily, o medio de comunicación principal e oficial da República Popular de China culpou aos uigures de prender a chama do secesionismo e de responder violentamente á policía. Diversas reportaxes de investigación de medios internacionais como Al Jazira e a BBC demostraron que as protestas Han foran consensuadas polos diferentes segmentos do PCCh na cidade e na provincia a través da rede QQ, similar ao Facebook, con varios días e mesmo semanas de antelación,
Ningún comentario:
Publicar un comentario